Μια σημαντική συνεισφορά της τεχνολογίας στην κλινική ιατρική είναι η ανάπτυξη ελάχιστα επεμβατικών μεθόδων που προσφέρουν διάγνωση ή και δυνατότητα επέμβασης, χωρίς τα μειονεκτήματα ενός ανοιχτού χειρουργείου. Όσον αφορά τη γυναικολογία, η υστεροσκόπηση μας επιτρέπει να πραγματοποιούμε διαγνωστικές και χειρουργικές πράξεις που παλαιότερα είτε ήταν δυσχερείς είτε απαιτούσαν ανοιχτό χειρουργείο.

Πριν δούμε σε ποιές περιπτώσεις ενδείκνυται η υστεροσκόπηση, ας αναφερθούμε συνοπτικά στην ανατομία της μήτρας: Είναι ένα κοίλο όργανο (κούφιο, όχι συμπαγές), με εσωτερική κοιλότητα που ονομάζεται ενδομητρική, δηλαδή εντός της μήτρας. Αυτή επενδύεται (σαν την ταπετσαρία ενός δωματίου) από το ενδομήτριο. Στην ενδομητρική κοιλότητα καταλήγουν οι δύο σάλπιγγες, που γεφυρώνουν τη μήτρα με τις δύο ωοθήκες.

Μόλις η γυναίκα μπει στην αναπαραγωγική ηλικία, το ενδομήτριο γίνεται δυναμικό: αλλάζει, τροποποιείται. Αυτό συμβαίνει υπό την επίδραση των γυναικείων ορμονών (οιστρογόνα και προγεστερόνη, που παράγονται από τις ωοθήκες) στις οποίες έχει υποδοχείς και είναι πολύ ευαίσθητο.  Με τo τέλος της περιόδου (εμμήνου ρύσεως), αρχίζει να προετοιμάζεται (πρώτη φάση του κύκλου – ωορρηξία) για να υποδεχτεί ένα γονιμοποιημένο ωάριο και να επιτρέψει την εμφύτευση – αφετηρία της κύησης. Αν αυτό δεν συμβεί, ξεκινά η αντίστροφη μέτρηση δυο εβδομάδων (δεύτερη φάση του κύκλου) που οδηγεί στην επόμενη έμμηνο ρύση, για επαναληφθεί το ίδιο σε κάθε κύκλο.

Υπό αυτή την έννοια το ενδομήτριο παίζει έναν ιδιαιτέρως σημαντικό ρόλο στην αναπαραγωγική διαδικασία. Οι διαταραχές του αποτελούν αίτιο υπογονιμότητας (αδυναμία σύλληψης ή αποβολές). Προβλήματα στο ενδομήτριο μπορούν να εκδηλωθούν με ανώμαλη κολπική αιμορραγία (αύξηση της ροής ή/και της διάρκειας της περιόδου, αίμα ανάμεσα στις περιόδους) ή να είναι τυχαίο εύρημα κατά τη γυναικολογική εξέταση. Η λεπτομερής εξέταση της μορφολογίας του ενδομητρίου στον υπερηχογραφικό έλεγχο, πάντα σε συνάρτηση με τη φάση του κύκλου, δίνει χρήσιμες πληροφορίες και βάσιμες υποψίες για παθολογία.

Στο παρελθόν η απόξεση του ενδομητρίου, που αποσκοπούσε στον έλεγχο της ενδομητρικής κοιλότητας (διαγνωστικό και θεραπευτικό) ήταν μονόδρομος. Αποτελούσε τη συχνότερη χειρουργική (κι όχι μόνο γυναικολογική) πράξη. Σήμερα, με την ανάπτυξη της τεχνολογίας, η απεικόνιση του εσωτερικού του ανθρώπινου σώματος με κάμερες υψηλότατης ευκρίνειας αποτελεί εργαλείο αναντικατάστατο στην καθημερινή ιατρική πράξη. Στη γυναικολογία, η άμεση επισκόπηση της κοιλότητας της μήτρας έχει σε μεγάλο βαθμό αντικαταστήσει την «τυφλή» απόξεση. Υπό ελαφρά γενική αναισθησία, σε διάρκεια λίγων λεπτών και με σπανιότατες επιπλοκές, η διαγνωστική υστεροσκόπηση ελέγχει άμεσα την ύπαρξη παθολογίας. Ενδεικτικά:

Πολύποδες

Πρόκειται για παχύνσεις του ενδομητρίου ποικίλου μεγέθους, που αποκτούν σφαιρικό σχήμα και συνήθως κρέμονται από λεπτό μίσχο. Πολύποδες συναντώνται και σε άλλα σημεία  του σώματος, όπου υπάρχουν κοιλότητες (όπως το έντερο και οι φωνητικές χορδές). Σε γενικές γραμμές η επικινδυνότητα είναι ανάλογη της ηλικίας: στις νεότερες κοπέλες, εάν ο πολύποδας είναι μικρός και ασυμπτωματικός μπορεί απλώς να συσταθεί παρακολούθηση. Άνω των 40 ετών χρήζει διερεύνησης και στην εμμηνόπαυση αντιμετωπιζεται ως ιδιαιτέρως ύποπτος.

Διαφράγματα

Είναι χωρίσματα που προκύπτουν από διαταραχή της αρχιτεκτονικής στη μητρική κοιλότητα, η οποία μπορεί να είναι εκ γενετής (συγγενής) ή επίκτητη: η ύπαρξη διαφραγμάτων παλαιότερα οδηγούσε σε ανοικτά, τραυματικά και με αμφίβολη επιτυχία χειρουργεία.

Συμφύσεις

Εμφανίζονται ως επιπλοκή, για παράδειγμα ύστερα από πυελική φλεγμονή ή χειρουργείο. Οι συμφύσεις τραυματίζουν, μειώνουν τη λειτουργικότητα και συγκλίνουν την κοιλότητα. Κι εδώ ο βαθμός καθορίζει την ανάγκη για θεραπεία.

Υποβλεννογόνια ινομυώματα

Όταν είναι σχετικώς μικρά και προβάλλουν άνω του 50% εντός της κοιλότητας, προσφέρονται για υστεροσκοπική αφαίρεση.

Η επεμβατική υστεροσκόπηση αντιμετωπίζει άμεσα το πρόβλημα με χρήση ειδικών εργαλείων υψηλής τεχνολογίας: κάμερα HD και καταγραφή της εικόνας σε DVD, σύστημα συνεχούς κυκλοφορίας του κατάλληλου διατατικού υγρού της κοιλότητας, χρήση ηλεκτρικής ενέργειας και μικροχειρουργικής. Όλα αυτά προσαρμοσμένα σε ένα υστεροσκόπιο διατομής λίγων χιλιοστών, μέσα από τη φυσιολογική οπή του τραχήλου, άρα χωρίς επιπλέον τραύμα, με ταχύτατη ανάρρωση και την ασθενή να επιστρέφει την ίδια μέρα στο σπίτι.