Θεραπευτικές επιλογές για την αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού και τρόποι πρόληψης της ασθένειας.
Θεραπεία του καρκίνου του μαστού
Η πρόοδος στη διάγνωση και την αντιμετώπιση της ασθένειας έχει ως αποτέλεσμα να είναι σήμερα διαθέσιμες αρκετές αποτελεσματικές θεραπείες. Η θεραπεία εξειδικεύεται για κάθε ασθενή, με στόχο αφενός την εξάλειψη των καρκινικών κυττάρων και αφετέρου την αποτροπή της επανεμφάνισης της νόσου. Ο τρόπος παρέμβασης επιλέγεται από ιατρικό συμβούλιο, αποτελούμενο από τον χειρουργό – μαστολόγο, τον ογκολόγο και τον ακτινοθεραπευτή. Μεταξύ άλλων, συνεκτιμώνται ο τύπος της νόσου και η ύπαρξη ορμονικών υποδοχέων στον όγκο, το μέγεθος του όγκου και η εξάπλωση των καρκινικών κυττάρων στο σώμα (δηλαδή το στάδιο στο οποίο βρίσκεται η νόσος) και η παρουσία μεταλλάξεων σε γονίδια που ενοχοποιούνται για καρκινογένεση. Επίσης, λαμβάνονται υπόψη η ηλικία, η γενικότερη κατάσταση της υγείας και οι προσωπικές προτιμήσεις της ασθενούς.
Χειρουργική παρέμβαση
Στην περίπτωση που επιλέγεται η ογκεκτομή, αφαιρείται χειρουργικά ο καρκινικός όγκος μαζί με ένα μικρό τμήμα υγιούς ιστού γύρω από τον όγκο. Αν στον ιστό που θα αφαιρεθεί ανιχνευτούν καρκινικά κύτταρα, γίνεται νέα επέμβαση για την αφαίρεση μεγαλύτερου τμήματος ιστού. Με την ογκεκτομή διατηρείται ανέπαφο ένα μεγάλο τμήμα του μαστού, καθώς και η θηλή, ενώ η μέθοδος έχει βρεθεί ότι εμφανίζει το ίδιο καλά αποτελέσματα με τη μαστεκτομή, εφόσον ο όγκος δεν είναι μεγάλος.
Η κλασική μαστεκτομή αφορά την αφαίρεση ολόκληρου του μαστού. Ανάλογα με τη θέση του όγκου, μπορεί να γίνει διατήρηση του δέρματος ή και της θηλής στην περιοχή του μαστού και να ακολουθήσει πλαστική επέμβαση αποκατάστασης στήθους.
Η χειρουργική επέμβαση στο μαστό μπορεί να συνοδευτεί από αφαίρεση λεμφαδένων στην περιοχή της μασχάλης, για να περιοριστεί η εξάπλωση του καρκίνου, αλλά και για να εκτιμηθεί το είδος της θεραπείας που θα ακολουθήσει, καθώς η ύπαρξη καρκινικών κυττάρων στους λεμφαδένες αυξάνει την πιθανότητα μεταστάσεων σε άλλα σημεία του σώματος.
Ακτινοθεραπεία
Η ακτινοβολία συνήθως ακολουθεί την ογκεκτομή, προκειμένου να εξαλειφθούν καρκινικά κύτταρα κοντά στην περιοχή του όγκου ή σε άλλο σημείο του μαστού. Ο συνδυασμός ογκεκτομής και ακτινοθεραπείας μειώνει τα ποσοστά επανεμφάνισης καρκίνου στο ίδιο σημείο σε κάτω από 5% για διάστημα 10 ετών μετά τη θεραπεία. Ακτινοθεραπεία μπορεί να γίνει και σε ασθενείς που έχουν κάνει μαστεκτομή, αφού ο γιατρός τους συνεκτιμήσει μια σειρά παραγόντων όπως η ηλικία, το μέγεθος του όγκου και ο αριθμός των λεμφαδένων της μασχάλης που έχουν προσβληθεί.
Συνήθως, η ακτινοθεραπεία γίνεται καθημερινά, για διάστημα 5 ή 6 εβδομάδων. Στις βραχυχρόνιες παρενέργειες της θεραπείας περιλαμβάνονται πρήξιμο και βάρος στο μαστό, κοκκίνισμα του δέρματος και κούραση.
Χημειοθεραπεία
Χρησιμοποιείται για να αντιμετωπιστούν μεταστάσεις, αλλά και σε περιπτώσεις που εκτιμάται ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα μετάστασης ύστερα από την αρχική διάγνωση. Το χημειοθεραπευτικό σχήμα αποτελείται από ειδικά φάρμακα που χορηγούνται σε επαναλαμβανόμενα τακτά χρονικά διαστήματα και στοχεύουν στην ανάσχεση του πολλαπλασιασμού των καρκινικών κυττάρων.
Οι παρενέργειες της μεθόδου εξαρτώνται από το πόσο καλά ανεκτό γίνεται το σχήμα από το συγκεκριμένο ασθενή, το είδος των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται και τη δοσολογία που εφαρμόζεται. Διαρκούν συνήθως για το διάστημα που γίνεται η θεραπεία και μετριάζονται με την κατάλληλη αγωγή.
Ορμονοθεραπεία
Με τη ορμονοθεραπεία αντιμετωπίζονται τα καρκινικά κύτταρα που είναι θετικά σε υποδοχείς προγεστερόνης ή οιστρογόνων. Συνήθως αυτός ο τύπος της νόσου έχει καλύτερη πρόγνωση. Η θεραπεία μπορεί να εφαρμοστεί τόσο σε μεταστατικούς καρκίνους όσο και στα αρχικά στάδια της νόσου, καθώς και για προφύλαξη. Σε γενικές γραμμές, η ορμονοθεραπεία γίνεται καλύτερα ανεκτή από τους ασθενείς σε σχέση με τη χημειοθεραπεία.
Πρόληψη: 5 τρόποι να μειώσετε τον κίνδυνο
Υπολογίζεται ότι μία στις 8 γυναίκες θα προσβληθεί από καρκίνο του μαστού στη διάρκεια της ζωής της (είναι ο συχνότερος καρκίνος στις γυναίκες), ενώ οι τάσεις είναι αυξητικές. Αν και η πρόοδος που έχει σημειωθεί στο επίπεδο της θεραπείας είναι μεγάλη, θα πρέπει να τονιστεί ότι η πρόληψη παραμένει ένα ιδιαίτερα αποτελεσματικό όπλο στον αγώνα για την μείωση της θνησιμότητας από τη νόσο. Επιπλέον, παρόλο που δεν μπορούν να ελεγχθούν όλοι οι παράγοντες κινδύνου, η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής μπορεί να ελαττώσει σημαντικά το ρίσκο.
Μην αμελείτε την πρόληψη
Ο καρκίνος του μαστού δεν εξαπλώνεται σύντομα. Επομένως, μια έγκαιρη διάγνωση και η έναρξη της θεραπείας όσο η νόσος βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο μπορεί να αποβεί σωτήρια για τη ζωή της ασθενούς. Στο κεφάλαιο «πρόληψη» συμπεριλαμβάνονται η κλινική εξέταση από νεαρή ηλικία, ο υπερηχογραφικός έλεγχος από την ηλικία των 30 ετών και μετά σε ετήσια βάση, η πραγματοποίηση μιας μαστογραφίας στην ηλικία των 35 ετών και η επανάληψή της στην ηλικία των 40. Έκτοτε, η μαστογραφία καλό είναι να γίνεται κάθε χρόνο, εκτός αν ο γιατρός σας κρίνει ότι πρέπει να πραγματοποιηθεί σε πιο σύντομο διάστημα. Η εκτίμησή του θα διαμορφωθεί με βάση το ατομικό και οικογενειακό σας ιστορικό, αλλά και τα ευρήματα της κλινικής εξέτασης.
Τα παραπάνω δεν αναιρούν τη σημασία της αυτοεξέτασης του στήθους, την οποία κάθε γυναίκα οφείλει να βάλει στη μηνιαία της ρουτίνα, ώστε να είναι εξοικειωμένη με το μαστό της και να μπορεί να εντοπίσει μια πιθανή ανωμαλία που θα τη στείλει στο γιατρό.
Οι γυναίκες που τηρούν με συνέπεια τους κανόνες πρόληψης έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες να «νικήσουν» τον καρκίνο του μαστού, καθώς η έγκαιρη διάγνωση αυξάνει πολύ τις πιθανότητες επιτυχούς αντιμετώπισης της νόσου.
Ελέγξτε το βάρος σας
Το υπερβάλλον βάρος αυξάνει τον κίνδυνο, ιδιαίτερα μετά την εμμηνόπαυση, καθώς τότε τα οιστρογόνα προέρχονται κυρίως από το λιπώδη ιστό. Όσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό λίπους στο σώμα, τόσο μεγαλώνει η παραγωγή οιστρογόνων. Η μακροχρόνια έκθεση του μαστού σε αυτές τις ορμόνες συνδέεται με αυξημένες πιθανότητες ανάπτυξης καρκίνου του μαστού.
Ασκείτε το σώμα σας
Όπως έχουν δείξει πολλές έρευνες, η άσκηση προστατεύει το στήθος. Με τον όρο «άσκηση» δεν εννοούμε μόνο την άθληση, αλλά οποιαδήποτε, έστω ήπια, φυσική δραστηριότητα γίνεται σε τακτική βάση. Φαίνεται, μάλιστα, ότι η χαμηλής έντασης δραστηριότητα πολλές φορές μέσα στην εβδομάδα είναι πιο ωφέλιμη από την έντονη άσκηση που γίνεται μια φορά εβδομαδιαίως.
Αποφύγετε την καθιστική ζωή
Η καθιστική ζωή ενοχοποιείται για την ανάπτυξη διάφορων μορφών καρκίνου, ιδιαίτερα στις γυναίκες. Επιπλέον, η σύνδεση μεταξύ του χρόνου που ξοδεύει κανείς καθήμενος και του ενδεχομένου να νοσήσει φαίνεται ότι είναι ανεξάρτητη από το αν ασκείται ή όχι. Ειδικά για τον καρκίνο του μαστού, πολυετής έρευνα σε μεγάλο πληθυσμιακό δείγμα έδειξε ότι οι γυναίκες που κάθονται για 6 ή περισσότερες ώρες ημερησίως στον ελεύθερο χρόνο τους έχουν 10% επιπλέον πιθανότητες να προσβληθούν σε σχέση με όσες δεν κάθονται για περισσότερες από 3 ώρες.
Περιορίστε το αλκοόλ
Αν και η σύνδεση μεταξύ της κατανάλωσης αλκοόλ και του καρκίνου του μαστού δεν είναι τόσο ισχυρή, διάφορες μελέτες έχουν δείξει ότι υφίσταται. Ο περιορισμός της κατανάλωσης αλκοόλ συνιστάται κυρίως σε γυναίκες που έχουν άλλους παράγοντες κινδύνου, όπως το οικογενειακό ιστορικό.