ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ

Η πρόοδος στην Εξωσωματική Γονιμοποίηση καθιστά όλο και λιγότερο πιθανή την εμφάνιση επιπλοκών που σχετίζονται με την υγεία της μητέρας ή του παιδιού. Οι βασικές προκλήσεις σήμερα σχετίζονται με τα τρία ζητήματα που περιγράφονται στη συνέχεια.

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΥΠΕΡΔΙΕΓΕΡΣΗΣ ΩΟΘΗΚΩΝ

Το σύνδρομο της υπερδιέγερσης των ωοθηκών εμφανίζεται σε ένα ποσοστό περίπου 5% των κύκλων της εξωσωματικής. Κατηγοριοποιείται σε ελαφράς, μέτριας και βαριάς μορφής υπερδιέγερση.  Αυτή η οποία μας απασχολεί, είναι η σοβαρή μορφή του συνδρόμου, η οποία συμβαίνει συνολικά σε ποσοστό 1% των γυναικών που υποβάλλονται σε εξωσωματική γονιμοποίηση. Πιο αυξημένο κίνδυνο για την ανάπτυξη του συνδρόμου έχουν οι γυναίκες οι οποίες πάσχουν από σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS).

Το σύνδρομο της υπερδιέγερσης των ωοθηκών προκύπτει από την διέγερση των ωοθηκών με τα φάρμακα που χορηγούμε κατά τη διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Έχει ως αποτέλεσμα να διεγείρονται οι ωοθήκες περισσότερο από το επιθυμητό, καθώς και να αυξάνονται πολύ τα επίπεδα της οιστραδιόλης. Τα συμπτώματα του συνδρόμου είναι διόγκωση και πόνος στην κοιλιά, πόνος στο στήθος, αύξηση του σωματικού βάρους, δυσκολία στην ούρηση και τάση για εμετούς. Σε περίπτωση που προκύψει εγκυμοσύνη, δεν υπάρχει κίνδυνος όσον αφορά την πρόοδο της εγκυμοσύνης και την υγεία του εμβρύου, πυροδοτούνται όμως και ενισχύονται τα ήδη υπάρχοντα συμπτώματα. Σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις απαιτείται νοσηλεία στο νοσοκομείο για παρακολούθηση και θεραπεία.

ΠΟΛΥΔΥΜΗ ΚΥΗΣΗ

Σήμερα, η πολύδυμη κύηση, δηλαδή η κύηση με περισσότερα του ενός εμβρύου, θεωρείται επιπλοκή της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Σκοπός των προγραμμάτων της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής είναι η κυοφορία και τελικά η γέννηση ενός υγιούς παιδιού κάθε φορά. Για να το πετύχουμε αυτό, έχει περιοριστεί ο αριθμός των εμβρύων τα οποία τοποθετούνται κάθε φορά στην κοιλότητα της μήτρας. Η πολύδυμη κύηση μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές, τόσο στην υγεία της μητέρας και στην πορεία της εγκυμοσύνης, όσο και στην υγεία των εμβρύων και των παιδιών που τελικά θα γεννηθούν.

Σε περίπτωση κύησης με περισσότερα των δύο εμβρύων, εξετάζεται από κοινού με το ζευγάρι η πιθανότητα μείωσης, περιορισμού δηλαδή με επεμβατική τεχνική, του αριθμού των κυοφορούμενων εμβρύων με σκοπό να ελαττωθούν οι πιθανότητες επιπλοκών όπως προωρότητα, προεκλαμψία, αποβολή, χαμηλό βάρος γέννησης, διαβήτης κύησης κλπ.

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΠΟΥ ΓΕΝΝΙΟΥΝΤΑΙ ΜΕ ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗ;

Σε σχέση με παιδιά που έχουν προκύψει από φυσική σύλληψη, τα παιδιά που γεννιούνται με τη μέθοδο της εξωσωματικής γονιμοποίησης (είτε κλασική IVF είτε ICSI) φαίνεται σε πολύ μεγάλες στατιστικές μελέτες να μην έχουν αυξημένο ποσοστό προβλημάτων υγείας. Τόσο οι συγγενείς όσο και οι χρωμοσωμικές και γονιδιακές ανωμαλίες, καθώς και προβλήματα τα οποία προκύπτουν σε μεγαλύτερη ηλικία (πχ μαθησιακές δυσκολίες, αυτισμός, παιδικές νεοπλασίες) εμφανίζονται στο ίδιο ποσοστό. Πάνω από 2.500.000 παιδιά έχουν γεννηθεί μέχρι σήμερα με την μέθοδο της εξωσωματικής γονιμοποίησης –  δείγμα πολύ μεγάλο που τεκμηριώνει την ασφάλεια της μεθόδου όσον αφορά την υγεία των παιδιών.

Σε μεγάλη πολυκεντρική μελέτη που έγινε ταυτόχρονα σε διάφορες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα συμπεράσματα είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Συγκεκριμένα, βρέθηκε ότι:

• Το βάρος γέννησης και το ύψος σε ηλικία έως 5 ετών ήταν παρόμοια μεταξύ των δύο ομάδων (φυσική σύλληψη, εξωσωματική) και δεν βρέθηκαν σημαντικές διαφορές στην ανάπτυξη.

• Οι αρρώστιες ήταν παρόμοιες. Οι εισαγωγές παιδιών σε νοσοκομεία ήταν υψηλότερες για τα παιδιά από IVF και ICSI, αλλά και πάλι ήταν πολύ χαμηλές, δηλαδή κάτω από 1% για όλες τις ομάδες.

• Δεν εντοπίστηκαν διαφορές σε λεκτικές ικανότητες ή στο δείκτη νοημοσύνης μεταξύ των ομάδων. Τα κορίτσια όμως είχαν καλύτερα αποτελέσματα από τα αγόρια σε όλες τις ομάδες.

• Δεν εντοπίστηκαν διαφορές μεταξύ των ομάδων στην κινητική ανάπτυξη.

• Το ποσοστό των ανωμαλιών ήταν ελαφρά μεγαλύτερο στα παιδιά με ICSI. Ο λόγος για αυτή τη διαφορά δεν είναι γνωστός, αλλά μπορεί να οφείλεται στη διαδικασία επιλογής των παιδιών με φυσιολογική σύλληψη.

• Οι μητέρες των παιδιών με ICSI ήταν πιο αφοσιωμένες στην μητρότητα από τις μητέρες των άλλων ομάδων.

• Δεν εντοπίστηκαν διαφορές μεταξύ των παιδιών σχετικά με προβλήματα συμπεριφοράς ή δίαθεσης. Επίσης, δεν βρέθηκαν διαφορές μεταξύ των γονέων όσον αφορά το στρες.